Çerez Örnek
canlı destek

NDT Lab

Tahribatsız Muayene Laboratuvarı 2013 yılında Savunma Sanayii MüsteÅŸarlığı destekleri ile Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAÅž) tarafından kurulmuÅŸtur.

Penetrant, Manyetik Parçacık, Girdap akımları ve Ultrasonik kontroller olmak üzere dört yöntemde malzemelere hasar vermeden, yüzeysel ve hacimsel olarak süreksizlik taramaları yapılabilmektedir.

Laboratuvarda basınçlı hava hatları, iklimlendirme, topraklama, havalandırma ve geri dönüÅŸüm toplama sistemi bulunmaktadır.

Penetrant bölümünde; penetrant sıvı havuzları, parça bekleme hazneleri, yıkama bölümü, yıkama basıncı ve sıcaklığını ayarlamak için su tankı, kurutma fırını, developer sıvı tankı ve sprey tüpleri, karanlık oda, ultraviyole ışık kaynakları, ışık ölçer, refraktometre, çeÅŸitli test panelleri ve uygulamalarda kullanılmak üzere hasarlı parçalar bulunmaktadır.

Penetrant Muayenesi; Yüzey hatalarının tespiti için kullanılan bir muayene metodudur. Hataların muayene yüzeyine açık olması gerekir, bu nedenle yüzey altında kalan veya herhangi bir nedenle yüzeye açıklığı kapanmış bulunan hatalar bu metotla tespit edilemez. Muayene yüzeyine açık süreksizlikler içine kapiler etki ile nüfuz etmiÅŸ olan penetrant sıvısı geliÅŸtirici tarafından tekrar yüzeye çekilerek süreksizlik belirtileri elde edilir. Süreksizlikler çatlak türü ise çizgisel belirtiler, gözenek türü ise yuvarlak belirtiler elde edilir.

Uygulama Alanları: Metalik veya metalik olmayan bütün malzemelerde beklenen yüzey hatalarının tespiti için kullanılabilir.

Sınırlamalar: Muayene parçasının çok gözenekli bir yapıya sahip olması durumunda bu metodun saÄŸlıklı uygulanması pek mümkün olmaz. Sadece yüzeye açık hatalar tespit edilebilir. Yüzey temizliÄŸinin uygun yapılmamış olması sonucu doÄŸrudan olumsuz etkiler. Muayene sonrasında ilave olarak bir son temizlik iÅŸlemi gerekebilir. Kimyasal maddelerin kullanımı özel bir özen gerektirmektedir (ör. atıklar)

Manyetik parçacık bölümünde; magnaflux marka MAG20 model manyetik parçacık cihazı, ultraviyole ışık kaynağı, bobin, merkezi iletken çubuk, analog gaussmetre, dijital gaussmetre, test çubukları ve halkaları (ketos halka, test bar) ile sıvı konsantrasyonunu test etmek için santrifüj tüp bulunmaktadır.

Manyetik Parçacıkla Muayene; yüzey hatalarının tespiti için kullanılan bir muayene metodudur. Hataların muayene yüzeyine açık olması gerekmez. Muayene yüzeyine bir manyetik akı uygulanması durumunda yüzeyde bulunan süreksizlikler üzerinde, yüzeyde konumlanma durumuna baÄŸlı olarak, kaçak akı oluÅŸur. Bu arada muayene yüzeyine ferromanyetik tozlar serpilirse bu tozlar kaçak akılar tarafında çekilerek süreksizlikler üzerinde toplanır. Böylece süreksizliklerin yerleri tespit edilebilir.

Uygulama Alanları: Ferromanyetik bütün malzemelere uygulanabilir.

Sınırlamalar: Ferromanyetik olmayan malzemelere uygulanamaz. Süreksizlik uygulanan manyetik alan yönüne uygun açıda konumlanmamış durumda ise belirlenemez. Büyük parçalar için çok yüksek mıknatıslama akımları gerekebilir. Muayene yüzeyinin çok pürüzlü olması sonucu olumsuz etkiler. Muayene yüzeyinde boya veya kaplama varsa bunun kalınlığı muayene sonucunu doÄŸrudan etkiler. Genellikle muayene sonucunda mıknatıslık giderimi ve son temizlik gibi ilave iÅŸlemler yapılması gerekir.


Ultrasonik muayene bölümünde; Tru-test marka ultrasonik muayene cihazı, V1, V2 blokları, kalınlık blokları ve çeÅŸitli açılarda ve frekanslarda problar bulunmaktadır.

Ultrasonik Muayene; Malzeme içine gönderilen yüksek frekanslı ses dalgaları ses yolu üzerinde bir engele çarparlarsa yansırlar. Çarpma açısına baÄŸlı olarak yansıyan sinyal alıcı proba gelebilir veya gelmeyebilir. Alıcı proba ulaÅŸan yansıyan sinyal ultrasonik muayene cihazının ekranında bir yankı belirtisi oluÅŸturur. Yankının konumuna göre yansıtıcının muayene parçası içindeki koordinatları hesaplanabilir. Ayrıca yankının yüksekliÄŸi de yansıtıcının büyüklüÄŸü hakkında fikir verir. Yankı sinyalinin ÅŸekline bakılarak yansıtıcının türü hakkında da bir yorum yapmak mümkün olabilir.

 Uygulama Alanları: Metalik veya metalik olmayan malzemelerde beklenen hacimsel hatalar ile çatlak türü yüzey hatalarının tespiti için kullanılabilir.

 Sınırlamalar: Muayene parçasında ses hızı ve ses zayıflatması özelliklerinin bölgesel olarak güçlü deÄŸiÅŸimler göstermesi durumunda doÄŸru deÄŸerlendirme yapmak güçleÅŸir. İri tane yapısı veya soÄŸurma nedeniyle ses zayıflamasının çok fazla olduÄŸu malzemelerde muayene bazen imkansız olabilir. Sıcak muayene yüzeyleri için özel olarak tasarlanmış problar kullanılmalıdır. Muayene için ulaşılabilir durumda yeterince geniÅŸ bir yüzey hazırlanmalıdır. Yüzey durumu muayene parametrelerini doÄŸrudan etkiler. İnce parçaların muayenesi nispeten güçtür. Ses demeti eksenine paralel konumlanmış düzlemsel süreksizliklerin tespiti mümkün olmaz. Genellikle referans standard bloklara ihtiyaç vardır.

Girdap akımları bölümünde; ether nde marka vantage model girdap akımları cihazı, iletkenlik test blokları, kaplama kalınlığı test blokları, hasar test blokları, delik testi aparatları ve farklı frekanslarda problar bulunmaktadır. Ayrıca Verimet marka M4900B model iletkenlik ölçüm cihazı ve referans bloklar bulunmaktadır.

Girdap Akımları Muayenesi; Bir sarımdan deÄŸiÅŸken akım (AC) geçirildiÄŸinde bu sarım etrafında bir manyetik alan meydana gelir. Bu sarım elektriksel olarak iletken bir malzeme yüzeyine yaklaÅŸtırıldığında, sarımın deÄŸiÅŸken manyetik alanı malzeme yüzeyinde indüksiyon akımları oluÅŸturur. Bu akımlar kapalı bir devre halinde akarlar ve Girdap akımları olarak adlandırılırlar. Girdap akımları da kendi manyetik alanlarını yaratırlar. Yaratılan bu ikincil manyetik alan ölçülerek yüzey hataları bulunabilir, malzemenin iletkenlik, geçirgenlik gibi parametreleri belirlenebilir.

Uygulama Alanları: Bu metot elektriksel olarak iletken olan bütün malzemelerde (bakır, alüminyum, vb.) yüzey ve yüzey altı süreksizliklerinin tespiti için kullanılır. Girdap akımları muayenesi metodu ile ayrıca elektriksel iletkenlik veya manyetik geçirgenlik gibi özelliklere dayanarak malzemelerin sınıflandırılması da mümkündür. Bunlardan baÅŸka kaplama kalınlığı veya ince metal levhaların kalınlığı ölçümleri de yapmak mümkündür.

Sınırlamalar: Elektriksel olarak iletken olmayan malzemelere uygulanamaz. Ferromanyetik malzemelerin muayenesi için özel prosedürler gerekir. Nüfuziyet derinliÄŸi sınırlıdır. Muayene sonucu tarama yönüne baÄŸlı olduÄŸundan uygun olmayan yönlerde tarama sonunda bazı hatalar gözlenemeyebilir. DiÄŸer yöntemlere kıyasla kullanıcının eÄŸitim ve tecrübesine daha fazla baÄŸlıdır. Yüzey ÅŸartları muayene sonucunu çok etkiler. Düzenek için özel referans standart bloklara ihtiyaç vardır.

Sorumlu ÖÄŸretim Elemanı: ÖÄŸr.Gör. Dr. Alperen DOÄžRU

İletişim: alperen.dogru@ege.edu.tr

 

 

 


Ege Üniversitesi

EGE ÜNİVERSİTESİ